Hoewel staalframe-elementen relatief licht zijn, kan er tijdens het hijsen veel misgaan zonder de juiste hijsgereedschappen en hijsmethoden. In deze blog wordt uitgelegd hoe het hijsen van staalframe-elementen afwijkt van bijvoorbeeld betonwanden en waar je tijdens het hijsen en bij het ontwerp van het element op moet letten. Veilig hijsen begint namelijk al bij de ontwerpfase.
Indelen van de elementen
Bij het ontwerp kan al rekening worden gehouden met het hijsen door elementen zo in te delen dat sparingen symmetrisch in het element zitten. Dit zorgt voor stabiliteit tijdens het hijsen. Het is ook wenselijk om ervoor te zorgen dat een wand na een sparing nog doorloopt, met ongeveer 20% van de breedte naast de sparing. Bij deursparingen kan het noodzakelijk zijn om een balk in de deuropening te plaatsen of de onderregel door te laten lopen, zodat het element voldoende stijf is tijdens transport en tijdens hijsen. Hijspunten moeten worden aangebracht op ongeveer 20% van de breedte en altijd zo dicht mogelijk bij een doorlopende stijl.
Hijsogen
In de meeste gevallen wordt in de ontwerpfase al nagedacht over de vraag hoe de elementen gehesen zullen worden. Dit kan op verschillende manieren, afhankelijk van de mate van afwerking van het element. Bij een volledig prefab element is het gewicht groter dan bij een skelet dat wordt gehesen en is het niet mogelijk hijsogen te wisselen. De meest voorkomende methoden om te hijsen zijn:
- Strop: Het gebruik van een strop om de bovenregel of door de beplating biedt veel vrijheid in de positionering van de hijsvoorzieningen. Dit kan handig zijn, maar het is goed om te bedenken dat er in het element geboord of gezaagd moet worden om de hijsvoorziening te bevestigen. Dit kan extra tijd kosten en er is een groot risico op scheuren van de strop doordat deze langs de scherpe hoeken van het element schuurt. Het inschatten van het gewicht kan tijdens de uitvoering uitdagend zijn, terwijl dit tijdens het ontwerp vaak nauwkeurig gedaan kan worden.
- Hijsoog: Het aanbrengen van een hijsoog in het lijf van de bovenregel of in de flens van een vloer kan ook een goede optie zijn. Hierbij wordt een blindklinkmoer of lasmoer op een plaatje bevestigd. Deze verstijvingsplaat met moer moet in het profiel opgenomen te worden. Vanaf de buitenkant kan het hijsoog worden ingedraaid. Dit zorgt ervoor dat er altijd een hijsvoorziening in het element aanwezig is. Ook vermindert het risico op bezwijken van de hijsvoorziening, en kunnen de gaten al bij het ontwerp worden opgenomen.
Het is wenselijk om, ongeacht de hijsmethode, de hijsvoorzieningen op ongeveer 20% vanuit het begin en einde aan te brengen maar vooral ter plaatse van de dichtstbijzijnde doorlopende stijl. Op deze manier wordt het gewicht van het element het beste verdeeld over de hijspunten.
Achterplaat
Veel staalframeproducenten hebben geen sparingen die direct te gebruiken zijn voor hijsvoorzieningen. Vooral bij het gebruik van een blindklinkmoer is de diameter van het ponsgat cruciaal. Afhankelijk van het gewicht van het element kan het lijf van het profiel ook uitbuigen. Om een nauwkeurige gatdiameter te garanderen en de buigspanningen te beperken, kan het noodzakelijk zijn om te werken met een contraplaatje. Het is belangrijk dat de constructeur de buiging van de achterplaat controleert en berekent hoeveel hijsogen per element nodig zijn, aangezien zelfborende schroeven in de stijlen, de buigspanning in de bovenregel en de blindklinkmoeren een beperkte capaciteit hebben. Hierbij is het belangrijk om rekening te houden met het eigen gewicht van het element en de (dynamische) hijsfactoren.
Aandachtspunten bij hijsen
Tijdens het hijsen van staalframe-elementen zijn er een aantal aandachtspunten waar je op moet letten:
- Staalframe-elementen zijn relatief licht en daardoor gevoelig voor wind. Zeker bij winderig weer kan het handig zijn om een extra ankerpunt te gebruiken om het element te sturen. Wees beducht voor windvlagen waardoor het element instabiel kan worden;
- Gebruik draai- en kantelbare hijsogen om wrikkrachten te beperken;
- Het gebruik van een evenaar in plaats van een tweesprong zorgt ervoor dat het element stabiel hangt, er geen wrikkrachten op de hijsvoorzieningen optreden en de bovenregel geen druk op hoeft te nemen;
- Bij het plaatsen van hijsogen is het nuttig om niet alleen te kijken naar het maximaal toegestane gewicht, maar ook naar de stabiliteit van het element. Extra hijsogen rondom ramen en deuren kunnen noodzakelijk zijn om schade tijdens het hijsen te voorkomen;
- Zorg ervoor dat hijsogen volledig zijn ingedraaid in het draad van de blindklinkmoer of lasmoer voor maximale sterkte en om ongelukken te voorkomen;
- Stem hijswerkzaamheden af op de wensen van de kraanmachinist. Deze is verplicht met gekeurd hijsmateriaal te werken en kan adviseren wat hij veilig acht.
